شرح حال هاتف‌اصفهانی
شرح حال هاتف‌اصفهانی
ادامه ی مطلب
از شعرای نامی ایران در عهد افشاریه و
زندیه است. وی اصالتا از خانواده‌ای
آذربایجانی بود ولی در اصفهان بدنیا آمد. سید احمد
درکودکی به تحصیل علوم قدیمه و از
جمله ادبیات فارسی و عربی، طب، منطق
و حکمت پرداخت و گذشته از علم طب که
در آن تسلط داشت، به یکی از سرآمدان
زبان عربی مبدل گشت و اشعاری به
زبان عربی سرود. هاتف در جوانی به
سرودن اشعار خود پرداخت و در طول زندگی
آرام خود از مدح شاهان و روی آوردن
به دربار سلاطین خود داری کرد و بیشتر به
مطالعه و حکمت و عرفان‌مشغول بود. وی در
سال ۱۱۹۸ درگذشت.
هاتف اصفهانی شاعری
توانا و مسلط به زبان و ادب فارسی بود. وی از
سبک شعرای متقدم ایران به ویژه حافظ
و سعدی پیروی می کرد و طبع خود را در سرایش
تمامی قالبهای شعری اعم از غزل،
قصیده و رباعی، ترجیعبند و ترکیب‌‌بند
آزمود. شهرت عمده هاتف به سبب شاهکار
بزرگ ادبی او (ترجیعبند عرفانی) است
که در آن هم از حیث حسن ترکیب الفاظ و
هم از حیث توصیف معانی داد سخن داده
است. وی مرثیه های زیبایی نیز با
استفاده از ماده تاریخ (حروف ابجد) در مرگ
بزرگان و دوستان خود سرود که این اشعار از
ارزش بالایی برخوردارند.
مهم‌ترین اثر
باقی مانده از هاتف اصفهانی دیوان اشعار او
و چند صد بیت شعر به‌زبان عربی است.
بخشی از بند اول ترجیعبند معروف هاتف:
ای فـدای تـو هم دل و هم جــان وی نثار رهت هـم این و هـم آن
دل فـدای تو چــون تویی دلبر جان نثار تو چون تویی جانـان
دل رهـانـدن ز دست تو مشکـل جـان فشانـدن به پـای تو آسان ...
ساقی آتش پرست و آتش دست ریخت در ساغر آتش سوزان
چون کشیدم نه عقل ماند و نه هوش سوخت هم کفر از آن و هم ایمان
مست افتادم و در آن مستی به زبانی که شرح آن نتوان
این سخــن می‌شنیـدم از اعضا همـه حتـی الوریـد و الشـریان
که یکی هست و هیـچ نیست جـز او
وحـــده لا الــه الاّ هـــو
